ÇOCUKLARDA OTİSTİK SPEKTRUM BOZUKLUĞU

OSB, ilk belirtiler 3 yaşından önce başlayan, sosyal etkileşim ve iletişimde yetersizlik, sınırlı ilgi alanları, takıntılı davranışlarla seyreden bir nörogelişimsel bozukluktur.

Nöro kimyasal, genetik metabolik, pek çok farklı etyolojik zeminde gelişen, farklı şiddette belirtilerle ortaya çıkan heterojen bir hastalıktır. okb tanısı alan çocukların sayısı yıllar içinde artış göstermektedir. Bu durumu sosyal duyarlılıkta artış, kullanılan tanı ölçütlerinin değişmesi, erken bebeklikte sıcak, bebekle göz göze kurulan ilişki yerine ekranlar gibi ilişkiyi bozucu dikkat dağıtıcı uyaranların varlığına ve çokluğuna bağlayabiliriz. Klinik belirtiler 18 ay civarı fark edilmeye başlanırken kesin tanı 3,5 yaşına doğru konulur. Bununla beraber 3 yaş öncesi uygulanan yoğun eğitim ve ilişki tedavilerinin çok yararlı olduğu görülmüştür. Erken tanı ve müdahale çok önemli olduğu için anne çocuğunun mental gelişimi ile ilgili endişeliyse mutlaka bir hekime başvurmalıdır. 18 ay civarında anneye anket şeklinde uygulanan bir takım testler, otizm şüpheli çocukları yakalamayı hedeflemektedir.

Bununla beraber altta yatan sebebi çözmeye yönelik çok sayıda genetik metabolik mental işitme testleri de çocuktaki bazı özellikler doğrultusunda değerlendirmeye alınmaktadır.

Peki aileler hangi yaş grubunda neden şüphelenmeli?

0-1 yaş: Göz ilişkisi az, gülümseme ve seslenmeye yanıt kısıtlıdır. Diğer bebekler gibi kucağa alınınca huzurlu ve mutlu görünmezler. Yalnız kalmaktan rahatsız olmaz yabancılara karşı çekingen davranış sergilemezler. 6aydaki agulama 9 aydaki heceleme çok azdır. İsimlerine seslenince bakmazlar. el şaklatma bay bay yapma öpücük verme gibi motor taklitler görülmez

1-3 yaş: Annelerin şüphelenmeye başladığı dönemdir. Konuşma gecikmesiyle gelirler.%60-70i baştan beri böyleyken az bir kısmı da başta normalken giderek kapandığı bilgisi verilir. Otizmi tetikleyebilecek dış faktörlere maruz kalma bu dönemde daha sıktır (kardeş doğumu kaza ailede depresyon telefon tablet kullanımı ekranla tanışma…) OSB li çocuklar bu dönemde söyleneni duymuyor önemsemiyor gibi görünür. İstediği eşyaları işaret parmağıyla göstermezler. Parmak ucunda yürüme zıplanma sallanma gibi davranışlar yaygındır. Oyuncaklarla oyunu sıklıkla dönen cisimler üzerinden gelişir çamaşır makinasını izlemek, kalemi sallamak, dergi sayfalarını çevirmek gibi. Tekrarlayan kelime ve cümleler görülür. kendinden bahsederken yabancıdan bahsediyor gibidir örneğin acıktım demek yerine Mehmet acıktı gibi…

4-5 yaş arası: Bütün klasik tanı belirtilerini görmek mümkündür.

Tedavi:

En etkili tedavi çocuğun erken yaşta fark edilip özel eğitime alınmasıdır.

OSB’nin çekirdek bulgularına etkili olduğu bilinen ilaç tedavisi henüz bulunmamaktadır. Psikiyatrik ilaç tedavileri, saptanan komorbid durumlar için kullanılmaktadır.

Kaynak: Memorial Pediatrik Uygulamaları ’Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi’ (2019)