Sağlık / Baş Dönmesi (Vertigo)

Baş dönmesi” ya da yaygın olarak kullanılan “vertigo” terimi bir hastalık ismi olmayıp denge sistemindeki çeşitli bozukluklar sonucu oluşan bir bulgudur. Denge, iç kulaktaki denge organı, göz ve vücuttaki kas iskelet sistemindeki sensörlerin koordine çalışması ile sağlanan kompleks bir mekanizmadır. Bu sistemler arasındaki koordinasyonu sağlayan da beyindir. Bu nedenle birçok hastalık karşımıza ilk bulgu olarak baş dönmesi ile çıkabilmektedir. iç kulaktaki denge organımız dengenin sağlanmasından birincil sorumlu organdır.

BAŞ DÖNMESİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

Baş dönmesi basitçe “periferal (iç kulak kaynaklı)” veya “santral (beyin kaynaklı)” olarak sınıflandırılır. Periferal baş dönmesi, rahatsız edici belirtilere sebep olma eğilimindedir. Fakat nadiren hayatı tehdit eder. Santral baş dönmesine sebep olan rahatsızlıklar, daha az rahatsız edici belirtilere ve periferik baş dönmesine bağlı daha yavaş̧ (bazı durumlarda ani de olabilir) bir başlangıca sahiptir. Genellikle daha ciddi seyididirler ve acil tanısal görüntülemelere veya bir nöroloji veya beyin cerrahi uzman görüşüne ihtiyaç duyarlar.

Periferik vertigo; fotofobi, duyma azlığı, kulak çınlaması, terleme, bulantı ve kusma ile daha fazla ilişkilidir. Santral baş dönmesinin ise çift görme, konuşma bozukluğu, çift taraflı görme bozukluğu gibi nörolojik belirti ve bulgularla ilişkisi daha muhtemeldir.

İç kulak kaynaklı nedenler:

Viral enfeksiyonunun iç kulak tutulumu, iç kulakta bulunan otolit dediğimiz taşların fizyolojilerinin bozulması (pozisyonel baş dönmesi), iç kulak sinirinin iltihaplanması, iç kulak sıvılarından endolenf diye tabir ettiğimiz iç sıvının miktarının artması (Meniere Hastalığı), orta kulak iltihaplarının iç kulağı etkilemesi, iç kulak sinirlerini tutan tümörler (Akustik Nörinoma ), iç kulak sıvı fistülleri.

İç kulak dışındaki santral ve diğer nedenler: Menenjit, migren, epilepsi, kardiyak aritmi, beyin tümörleri, kafa travmaları, alerjik problemler, servikal nedenler baş dönmesi yapabilir.

TEDAVİ

Baş dönmesi yaşayan hasta acil servise ya da aile hekimine başvurduğunda hekim öncelikle nörolojik muayeneyle hastayı değerlendirir ve altta yatan sebebe göre; çeşitli testler isteyebilir, ilaç tedavisi uygulayabilir, eğer pozisyonel baş dönmesi ise manevra hareketiyle kulaktaki denge taşlarını yerine getirerek tedavi edebilir. Hasta hekimin önerisiyle baş dönmesi periferikse kulak burun boğaz uzmanına santralse nöroloji uzmanına görünmelidir.

Faydalanılan Kaynaklar:

-Tintinalli, J. (2010). Tintinalli Acil Tıp Kapsamlı Bir Çalışma Kılavuzu. Nobel Tıp Kitapevleri.

-Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hasta Bilgilendirme Broşürleri