KAPAK – İhlas İbadetlerin Temelidir

İhlas Suresi

Bismillahirrahmanirrahim.

1. De ki, “O Allah’tır, bir tektir.”
2. “Allah Samed’dir. (Her şey O’na muhtaçtır, o, hiçbir şeye muhtaç değildir.)”
3. Ondan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir).”
4. “Hiçbir şey O’na denk ve benzer değildir.”

Peygamber Efendimiz salllalahu aleyhi ve sellem Mekke toplumuna vahyi anlatmaya başladığı zaman, muhatapları kendi putları gibi görünen, hissedilen, ihtiyaç hissedilince değişiklik yapılabilen bir ilah modeli arıyorlardı. Yahudiler Üzeyir aleyhisselama ilahlık isnadında bulundular ve kendilerince ilahları görünür hale geldi. Hıristiyanlar Hz. İsa aleyhisselama Allah’ın oğlu isnadında bulunarak aslında ilahlarını görünür hale getirdiler. Mısır Firavunlarında da aynı mantık işliyordu. Firavunlar yarı ilahdı. Dünyanın farklı bölgelerini incelediğimizde hep görünen ilah anlayışı hâkimdir. Mekke müşrikleri de aynı şekilde kendilerince uydurdukları bir ilah anlayışı ile küçüklü büyüklü çeşitli şekillerde putlar yaptılar. Aslında kendilerinin yapıcısı oldukları nesneleri ilah kabul ettiler. Çünkü onların o şekilde bir ilah inancına sahip olmaları işlerine geliyordu. Sadece Kâbe’de bulunan 360 adet put, ilahların görünür halde olması ne demek istediğimizi gayet açık hale getiriyor. Böyle bir ortamda Rasulullah tek bir Allah inancına davet etti. Mekkeliler görünmeyen bir ilah anlayışını kabul edemediler. Rabbimiz ilk gönderdiği mesajlarda sürekli kendisini tanıttı. Yanlış olan ilah anlayışının doğrusunu anlattı. Alak suresinde Yaradan Rabb olduğunu ifade etti. İnsanın en aciz halinden bahsetti. Kalem suresinde her türlü nimeti, rızkı verenin kendisi olduğunu Rasulullah’ın diliyle ilan etti. Daha sonra İhlas suresiyle kainata meydan okudu Rabbimiz. Kendisi ile ilgili iftira atan Yahudilere, Hristiyanlara, müşriklere İhlas suresi ile en güzel cevabı verdi.

Peki, İhlas suresi neden bu kadar önemli?

Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem İhlas suresi ile ilgili neden onlarca Hadis-i Şerif söyledi?

Küçüklüğümüzden beri sürekli okuduğumuz İhlas suresini bizler ne kadar tanıyoruz?

Rabbimizi ne kadar tanıyoruz?

Samed demek ne demektir?

Surenin içerisinde ihlas geçmemesine rağmen neden İhlas suresi diye isimlendirilmiş?

İhlas kelimesinin üzerinde neden bu kadar duruluyor?

Bizler bu yazımızda daha çok ihlas kavramı ile Allah Teâlâ’nınSamed sıfatını inceleyeceğiz.

İhlas suresinde anlatıldığı şekliyle Allah’ını tanıyan bir mümin ihlasa ulaşabilir.

İhlas ibadetlere anlam kazandıran bir kavram. İhlas olmayan ibadetler iflas etmiştir desek yanlış olmaz galiba. Çünkü ihlas yaptığımız salih ameli sadece rabbimiz için yapmamamız demektir. Bir örnekle açıklayacak olursak: altınlar ayarlarına göre değer görür. Fiyatları ona göre belirlenir. 24 ayar altın saf altın derecesi en yüksek olduğu için diğerlerine nazaran daha değerlidir. 22 ayar altının saflık derecesi biraz daha düşük olduğu için o da 24 ayar altına göre biraz daha ucuzdur. Altının saflık derecesi düştükçe fiyatı da düşer. Saflık derecesi yükseldikçe fiyatı, kıymeti de artar. İhlas kelimesi de halis kelimesi ile aynı kökten geliyor. Demek ki salih amellerimizdeki ihlas oranımız arttıkça sevabı da o derece yükseliyor. Ama ihlas oranı düşüp de işin içerisine başka niyetler giriyorsa o zaman o ibadetten olumlu manada bir karşılık göremeyeceğimiz gibi azap görme ihtimalimiz de çok yükselecek.

Günlük hayatımızda yaptığımız bir ibadetle bunu örneklendirelim. Bizler cenaze namazına niçin gidiyoruz? Cevabımız o da bizim yakınımızın cenaze namazına geldi şeklinde ise; gitmezsek ayıp olur şeklinde ise; yarın yüz yüze bakacağız şeklinde ise; ya da ben onun yakınının cenaze namazına gitmezsem o da benimkine gelmez şeklinde ise maalesef bizler o ibadeti Rabbimiz için değil de başka niyetlerle yaptığımız için karşılığı bizler için hiç de iyi olmayacaktır. Bu örnekten hareketle salih amel olarak yaptığımız her işi değerlendirelim şimdi. Bizleri o salih ameli yapmaya sevk eden niyetim nedir? İhlaslı bir şekilde sadece ama sadece Rabbimizin rızasını kazanmak mı? Yoksa bizim 24 ayar olan ihlasımızı zedeleyen başka niyetler mi var? Herkes kendi cevabını çok iyi biliyor.

Bizler şunu hiçbir zaman unutmamalıyız ki şeytan ihlaslı kullar hariç herkesi saptırma peşindedir. Bizlerin de ihlaslı bir şekilde salih amel işlemememiz için her yolu deneyecektir. Teheccüdde ihlas zırhımızı delemediyse sabah namazında uğraşacaktır; sabah namazında delemediyse öğle namazında uğraşacaktır. Zannetmeyelim ki şeytan bizleri serbest bırakacak ve bizler ihlaslı bir ibadet yapacağız. Her yönden bize saldıracağını bileceğiz. Onun için İhlas suresi çok önemli. Bizler bizi yaradan, rızkımızı veren, yaşatan, Samedimiz olan Rabbimizi tam manasıyla tanıyabilirsek, ibadetlerimizi halis bir şekilde, saf bir şekilde, duru bir şekilde, 5 üzerinden 5 alan bir kalitede olacaktır. Çünkü Rabbimizi içimizde hissedeceğiz, tanıyacağız, bileceğiz. O zaman salih amellerimizebaşka niyetler karışamayacak. İhlas altınımızın ayarı bozulmayacak.

Bizlerin Samed’i kim?

Samed: kendisine sığınılan, kendisinden istenilen, kendisine başvurulan varlık demektir. Kendisinde eksik, gedik, kusur, ayıp olmayan demektir.

Samed, efendi demektir. O, öyle bir efendidir ki kendisinin üstünde başka bir efendi olmayandır. Kendisine kölelik yapılmaya layık olan ve kendisinden başkası buna layık olmayan demektir.

Samed, kendisine danışılmadan karara varılamayan efendi demektir. Kendisinden izin alınmadan bir adım bile atılmayan bir efendi. Peki, hayatımız konusunda, hayat programımız konusunda bizim efendimiz kim? Kime danışıyoruz? Hayatımız ile ilgili kararları alırken, çocuğumuz, eşimiz ile ilgili kararları alırken, evimizle ilgili kararları alırken biz kime soruyoruz? Paramızı harcarken, mirasımızı paylaşırken, evlenirken bizlerin samedi kim?

Eğer hayatımız ile ilgili işlerimizde danışma merciimiz, efendimiz, Samedimiz Rabbimiz ise gerçek müslümanız demektir. O’nun kitabına soruyorsak, Allah Rasulüsallallahu aleyhi ve sellemin sünnetine müracaat ediyorsak doğru iş yapıyoruz demektir.

Hz. Ali radıyallahuanhSamed  ile ilgili: Aldığı kararları asla gözden geçirilmeyen efendi demektir diyor. Bizler Allah ve Rasulü’nün aldığı kararlara can u gönülden tamam mı diyoruz? Yoksa ama bu zamanda şöyle olmaz mı, ama böyle olmaz mı ile başlayan cümleler mi ekliyoruz?

O zaman şöyle desek yanlış olmaz galiba: Bizler ihlas suresini tam manasıyla anlayıp, içselleştirebilirsek ibadetlerimiz çok kaliteli hale gelecek. Bizler ihlas suresindeki Samed kavramını tam manasıyla anlayabilirsek o zaman hayat programımız tam manasıyla Rabbimizin istediği bir şekle geçecek. Sadece Samed kavramını anlarsak hayatımızda olumlu manada çok güzel değişimler olacaktır.

Vakit kaybetmeden lütfen ihlas suresi ile tanışalım ve hayatımıza uygulayalım.

Not: Bu yazının hazırlanmasında Zeki SOYAK Hocaefendinin eserlerinden, Nurettin YILDIZ ve Ali Küçük hocalarımızın sohbetlerinden istifade edilmiştir.