SALİH AMEL, CENNET VE CEHENNEM

Cehennem

Derin kuyu, ahirette kâfir ve günahkâr kimselerin azap çekecekleri ceza yeri demektir. Kur’an-ı Kerîm’de inanan ve güzel amel işleyen kimselere Cennet vadedildiği gibi (Kehf, 107); kâfir ve günahkâr kimselere de Cehennem vadedilmiştir.

Kâfir, münâfık ve müşrikler Cehennem’de ebedî kalırlar, orada ölmezler ve azabları hafifletilmez. Tevbe etmeden günahkâr olarak ölen ve Allah’ın kendilerini affetmediği mü’minler ise Cehennem’de ebedî kalmazlar. Kendilerine günahları kadar azap edilir. Sonra oradan kurtulup Cennet’e girerler ve orada ebedî kalırlar.

Allah Cehennem’i diğer yaratıklardan önce yaratmıştır ve şu anda mevcuttur, yok olmayacaktır. Nitekim şu ayet bu durumu gayet açık ifade eder:

“Artık o ateşten sakının ki, onun tutuşturucu odunu insanlarla taşlardır. O kâfirler için hazırlanmıştır. ” (Bakara, 24)

İnsanın eğitimi ve iyi davranışlara yönlendirilmesi açısından Cennet ve Cehennem inancının dünya hayatına etkileri açıktır. Kişi, gizli ve açık yaptığı her şeyin karşılığını bulacağını ve Cehennem’deki cezânın dehşetini hatırladığında, elbette hareketlerine çeki düzen verme ihtiyacını duyacaktır.

Cehennem Ateşi Ve Azabı

Ateş, insan cismine çok büyük acı ve ızdırap verdiği için ahirette kâfir ve münâfıkların cezası ateşle verilecektir. Böylelikle Cehennem, Allah’ın tutuşturulmuş ateşinin ismidir. Cehennem’in en açık vasfı ateş olduğu için bazen Cehennem yerine ateş manasına “nâr” kullanılır. Cehennem’de görülecek azabın miktar, şiddet ve şekillerini ancak Allah ve Rasûlü’nün bizlere bildirmesiyle ve bildirdikleri kadarıyla bilebiliriz.

Kur’an-ı Kerîm’de belirtildiğine göre;

a) “Cehennem kâfirleri çepeçevre kuşatır.”  (Tevbe, 49)

b- “Cehennem ateşi sönmez.” (İsra, 97)

c- “Cehennem dolmak bilmez.” (Kaf,30)

d-  “Kaynarken ses çıkarır.” (Mülk,6-9)

e-  “Ateş onların yüzlerini yalar, dişleri sırıtıp kalır.” (Mü’minun, 104)

f-  “Boyunlarında halkalar ve halkalar ve zincirler olarak kaynar suya sürülür, sonra ateşte yakılırlar.” (Mü’min, 70-72).

g-  “İnkâr edenlere ateşten elbiseler kesilmiştir…”(Hac,19-22)

h-  “Derileri yandıkça azabı tatmaları için yeniden başka derilerle değiştirilir.” (Nisa, 56)

i-  “Ölümü isterler fakat azapları devamlıdır, ölmezler.” (Zuhruf,74-77; Fatır,36)

Cehennemin Yakıtı

Cehennem’in yakacağı hakkında da Kur’an’da bilgi verilmekte ve şöyle denilmektedir: “Ey iman edenler, kendinizi ve yakınlarınızı ateşten koruyun ki onun yakıtı insanlar ve taşlardır; üzerinde oldukça sert, güçlü melekler vardır. Allah kendilerine neyi emretmişse ona isyan etmezler ve emredildiklerini yerine getirirler. “ (Tahrîm, 6).

Cennet

Cennet… Cehennem üzerine kurulmuş sırat ile geçilen gizemli hayat.

Hz. Âdem’in yasak ağacın meyvesinden yediği için dünyaya gönderildiği adres…

İçinde bulunan bitki ve ağaçların gölgesiyle kaplanmış, yerle gök arası geniş bir meyvelik bahçe.

İman edip sâlih amel işleyenlerin ebedî âlemdeki makamı…

Rablerinin huzuruna suçlu olarak varmaktan korkanların ve nefsini hevasından arındıranların konağı.

Allah’ın rızasını kazananlar için mükâfat olarak hazırlanmış hoş bir mekân.

Altlarında ırmaklar akar Adn cennetlerinin. Orada İrem ve Gesi bağlarını mecazda bırakarak çekirdekli ve çekirdeksiz üzüm bağları ve asmalar vardır. Asmalı konaklar vardır, içinde huriler oturan. Mü’minler pınar başlarında yüzerler, Naim cennetlerinde… Hüsna cennetinde görür Allah’ın kulları Rablerini… Dolunaya bakar gibi temaşa ederler yaratıcılarını… Kimisini aşk-ı Hak almış durur… Kimisi Tur’da Rabbinin tecellisini gören Musa gibi olur. Kimisi kılıçların gölgesinde gelmiştir Cennet’e, kimisi anasının rızasını alarak varmıştır selam yurduna… Kimisi sabır sayesinde giymiştir ipek elbiseyi. Kimisi altın kâseden içmiştir Kevser’i…

Peygamberlerin davetine uyarak iman edip, dünya ve ahirete ait işleri, kulluk vazifelerini elden geldiği kadar güzel bir şekilde yapan temiz ve müttakî kişiler için hazırlanmış bir huzur ve saadet yurdudur. Kısaca ahiretteki nimetler yurdunun adıdır.

Cennetin Tabakaları

İbn Abbâs radıyallahu anhdan gelen bir rivayette, Cennetin yedi tabakası olduğu haber verilmektedir. Bu tabakalardan her birinde, müminlerin yaptıkları iyi işler karşılığında girecekleri veya yükselecekleri derece veya mertebeler vardır. Bu yedi tabaka şunlardır: Naim Cenneti (Şura,85- Maide-65- Tevbe,21- Yunus,9), Adn Cenneti  (Beyyine, 8, Ayrıca bk. Tevbe, 72; Ra’d, 23; Nahl, 31), Firdevs Cenneti (Kehf, 107 ve Mü’minun, 11), Me’va Cenneti (Secde, 19 ve Necm, 15), Dârü’s-Selâm (Yunus, 25 ve En’âm, 127), Dârü’l-Huld (Fâtır, 35), İlliyyûn

Cennetlikler kimlerdir?

Kur’an ve Sünnet’te ifade buyrulduğuna göre, peygamberlerin davetine uyup iman eden ve amel-i sâlih işleyen kimseler Cennet’e gireceklerdir. Bu kimseler cennetliktir. Esasen Allah’a ve insanlara karşı görevlerini yerine getirmekle insan daha dünyada iken manevî bir huzura kavuşur, maddî refah sağlanır ama tam manasıyla huzur ve kardeşlik Cennet’te gerçekleşir:

“Takva sahipleri, elbette Cennet’lerde ve pınarlardadırlar. Girin oraya selâmetle, emin olarak. Biz, O cennetliklerin kalplerindeki kinleri çıkarır atarız. Hepsi kardeşler olarak tahtlar üzerinde karşı karşıya otururlar. Orada kendilerine hiçbir zahmet dokunmaz ve onlar oradan çıkarılacak da değiller.” (Hicr,45-48).

Kur’an-ı Kerîmde Namazını eksiksiz kılanlar, malından bir kısmını yoksullara ayıranlar, ceza-hüküm gününe inananlar, Allah’ın gazabından korkanlar, ırzlarına sahip olanlar, sözlerine ve emânete sadık kalanlar, doğru şahitlikte bulunanlar.

Cenab-ı Hakkın rızasını dileyerek sabredenler.

Şükredenler.

Yürekten tevbe edenler.

Allah yolunda canını feda edenler… Kısaca cennete Salih amel işleyenler gireceklerdir. Öyleyse “Salih Amel” nedir?

Salih Amel iyi, güzel, faydalı, sevaba ve Allah’ın rızasına sebep olacak, haram sınırına girmeksizin kişinin iman, iyi bir niyet ve ihlâs ile yapmış olduğu davranışlardır.

“Amel”, iş manasına gelir. “Salih” ise, elverişli, yararlı, yarayışlı demektir. Dolayısıyla amel-i salih; kişiye ahiret saadetini sağlamaya, Allah’ın rızasını kazanmaya elverişli olan, Allah katında bir değer ifade eden davranışlardır.

İmanı kuvvetlendiren, sağlamlaştıran, onu çepeçevre sararak koruyan salih amellerdir. Amel-i sâlih Kur’an-ı Kerîm’de doksan küsür yerde doğrudan doğruya veya dolayı olarak emredilmiştir. Sâlih amelden söz eden ayetler genellikle, önce imana değinerek başlarlar. Bunların hep “İman edip salih amel isleyenler…” şeklinde oldukları görülmektedir. Bu da iman ile amelin, bir bütünün ayrılmaz parçaları olduğunu ortaya koyar. İman olmadan güzel davranışların hiçbir önemi olmadığı gibi, salih amel olmadan da kuru bir imanın tadı yoktur.

Bir Müslümanın imanını salih amellerle bütünleştirmesi, dünya ve ahiret hayatına bağlı olarak bütün davranışlarını güzelleştirmesi gerekir. İslam’ın müminlerden istediği iman ve salih amel budur. Nitekim Cenâb-ı Allah Kur’an-ı Kerim’de kurtuluşa erebilecek kimseleri şöyle tanıtıyor: “Asr’a yemin olsun ki hiç şüphesiz insan hüsrandadır. Ancak iman edip salih amel işleyenler, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler müstesna.” (el-Asr, 103/1-3). “Muhakkak ki iman edip salih amel işleyenler, yaratıkların en hayırlısıdırlar.” (el-Beyyine, 98/7). Bu ayetlerden anlaşıldığı gibi imanın yanında mutlaka salih amel gerekir. Bu da İslâm’ın bütün emir ve yasaklarının yeryüzünde uygulanması, insanların hayatına hâkim kılınması için gereken amelî ve sözlü tebliğdir. Allah’ın emirlerini uygulayıp, bunları kendi nefislerinde yaşayarak toplumda yerleşmesi için çalışmak amel-i salihtir. En hayırlı yaratık olmanın şartı budur. Kur’an-ı Kerîm’de salih amelden söz eden bütün ayetlerde hemen hemen önce imandan söz edilmektedir.

“Kadın, erkek iman etmiş olarak kim salih amel islerse ona güzel bir hayat yaşatacağız. Ecirlerini yaptıklarından daha güzeli ile ödeyeceğiz. “ (en-Nahl, 16/97).

Amel-i salih ister istemez ihlâsı çağrıştırır, işin salih olması ancak Allah rızasının mutlaka gözetilmesi ile gerçekleşir. Amel, Allah rızası için olacak ve insan bu amelinin karşılığını yalnız Allah’tan isteyip yalnız ondan bekleyecektir. İnsanların hoşnutluğunu ve beğenisini kazanmak için yapılan ameller asla amel-i salih değildir. Zira buradaki niyet bozukluğu insanı ihlâssızlığa ve riyaya götürür. Riya ile yapılan amellere ise Cenâb-ı Hak iltifat etmez ve karşılığını da vermez.

Amel-i salih, Allah’ın rızası gözetilerek yapılmış bir amel olursa kişinin duasının kabul olunmasına sebep ve vesile olabilir. İnsan sıkıntı anlarında daha önceden yapmış olduğu salih bir amelden dolayı Allah’ın izniyle sıkıntıdan kurtulabilir.

Ameli salih, imanın tabii bir semeresidir. Eğer bir kalpte iman yerleşmiş ise, bu imanın gerektirdiği hareketler, yavaş yavaş ve kendiliğinden tezahür etmeye başlar. Bu kaçınılmazdır. Çünkü iman sadece dil ile ikrar edip monoton bir hayat tarzını benimsemek demek değil; bilâkis dil ile ikrarın yanında, müspet ve hareketli bir gerçekten ibarettir. Salih amel de, vicdanda yer eden imanın, vakit kaybetmeden kendini dış dünyaya açıklaması demektir. İslâm’da sözü edilen iman, işte bu şekilde salih amellerle tamamlanan bir imandır. Bu imanın pasif kalmaya asla tahammülü yoktur. Mü’minin içinden çıkıp dışına aksetmesi gerekir. Eğer bir iman, bu tabii hareketi sağlayamıyorsa, o ya sahtedir veya ölüdür. İman, güneşten uzak kapalı bir kutuda yetiştirilmeye çalışılan çiçek misali, sadece kişinin iç dünyasında gizlenip kalamaz. Böyle bir iman yok olmaya mahkûm veya ölüme terk edilmiş demektir. O. ancak salih ameller ile beslendikçe kuvvet kazanır ve hayat bulur.

“İnanıp salih ameller işleyenlere gelince. Onların yaptıklarına karşılık, varacakları Cennet konakları vardır. ” (es-Secde, 34/19).

“Allah’a iman edip salih amel işleyenlerin günahları affedilir. “ (et- Teğabun, 64/9).

“Allah, yeryüzüne salih kullarım vâris ve hâkim olacaktır, diye hükmetmiştir. “ (el-Enbiyâ, 21/105).