İLKADIM KİTAPLIĞI- İslam’da Şehir ve Mimari / Turgut Cansever

Kıymetli İlkadım Kitaplığı okuyucularımız! Bu ay, Timaş yayınlarından çıkan ve Turgut CANSEVER hocamızın imzasını taşıyan İslam’da Şehir ve Mimari isimli kitabı inceleyeceğiz.

İslam ile yapılan her eser güzellik taşır. İslam ile estetik olur. Sanat, İslam ile uhrevi bir hüviyet kazanır. İslam edebiyata girince tatlılaşır, İslam mimariye girerse yapı ahirete uzanan bir özellik kazanır. İslam ile tanışan insanın asıl özellikleri ortaya çıkar ve kişi insan olduğunu anlar.

İslam ile bina edilen mimari eserlere baktığımızda kendimizi hayran hayran izlemekten alamayız. Rabbimizin El Cemal sıfatını tefekküre dalarız.

Turgut CANSEVER’e göre “Kültürel kirlenme, özünde, teknolojiyi kendi başına yaratıcı güç addetmek gibi temel bir yanılgıyı taşımaktadır. Şehre, toprağa, dünyaya Allah’ın azametinin ve Cemal sıfatının tecelli ettiği yerler ve insanların idrak edeceği alanlar olarak bakmak yerine bugün, bu alanlara ait meselelere bürokrat ve teknokratların gözlükleriyle bakılmakta ve bürokrasinin işleyiş ve kurallarına asli güç payesi verilmektedir.” Bu cümleler mimariye bakış açımızla ilgili fikir vermesi bakımından önemlidir.

Mimarlığın, “İnsanın dünyadaki esas vazifesi dünyayı güzelleştirmektir.” hadis-i şerifinde tarif edilmiş çerçeve içinde oluşmasını sağlamak, sosyal, ruhi ve inanca taalluk eden meselelerini doğru olarak ortaya koymak ve yanılgılarını bertaraf etmek uğrunda çaba sarf etmeyi kendisine en önemli vazife olarak gören hocalarımızdandır Turgut CANSEVER.

Mimari, insanın çevresini biçimlendirme çabasının ürünüdür. İslam mimarisinde malzeme ve teknolojiler kendi uygun yerlerinde kullanılmak zorundadır.

İslam mimarisi, İslam’da Allah hakkındaki şuurunun, varlığın kutsal karakterinin çatısını oluşturur. Allah’ın iradesine teslim olmak insanın iki cihan saadetine giden tek yoldur. Bu tutum, onun, tabandan tavana kâinata bakmasını mümkün kılar.

İslam mimarisi, İslami tutum, duygu ve ifadelerin yansımasıdır. Dolayısıyla bu tutum Müslümanın her işinde ön planda olmalıdır. Yaptığı işin İslami olup olmadığını her daim sorgulamalıdır. Müslümanlar her şeyde olduğu gibi mimaride de hassasiyetlerini kaybetti. Öncelikler değişti. Mahremiyet sınırları kaybolmaya yaklaştı. Hâlbuki kurduğumuz şehirler İslam’ı yaşamamıza yardımcı olmalıydı.

Son zamanlarda kurulan yeni yerleşim alanlarına bakıldığı zaman tamamen insanı soyutlayıcı mekânlar olduğu çok rahat görülecektir. Merkezinde cami olmayan mekânlar inşa edilerek insanlar cami merkezli hayattan uzaklaşmaktadır.