FARZ NAMAZLARLA BİRLİKTE KILINAN SÜNNETLER

“Her ezan ve kamet arasında namaz vardır. Her ezan ve kamet arasında namaz vardır. Her ezan ve kamet arasında namaz vardır” buyurdu. Üçüncü defasında “kılmak isteyene” dedi.(Buhârî, Ezan 14, 16)

Son yıllarda, farz namazların başında ve sonunda kılınan namazların, sünnetteki yeri ve miktarı ile ilgili kafaları karıştıranlar çıktı. Niyetlerinin iyi olduğunu, bilgilenme ve bidatlerden uzaklaşıp, sünnete daha sıkı sarılmak istediklerini kabul ederek, Hazreti Peygamber Sallallahu aleyhi ve sellem’in uygulamalarını ve ilgili hadisleri dikkatinize sunuyorum.

Mü’minlerin annesi Ümmü Habibe Remle Binti Ebû Süfyân radıyallahu anhümâ, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i şöyle buyururken dinledim, dedi: “Müslüman bir kimse, farzların dışında nâfile olarak her gün Allah rızası için on iki rek`at namaz kılarsa, Allah Teâlâ ona cennette bir köşk yapar” veya “Ona cennette bir köşk yapılır.”(Müslim, Müsâfirîn 103; Tirmizî, Salât 189)

Abdullah İbni Mugaffel radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:“Her ezan ve kamet arasında namaz vardır. Her ezan ve kamet arasında namaz vardır. Her ezan ve kamet arasında namaz vardır” buyurdu. Üçüncü defasında “kılmak isteyene” dedi.(Buhârî, Ezan 14, 16; Müslim, Müsâfirîn 304)

Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem öğle namazının farzından önceki dört rekat ile sabah namazının farzından önceki iki rekatı hiç terk etmezdi.(Buhârî, Teheccüd 34)

 Yine Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem sabah namazının iki rekat sünnetine diğer nâfile namazlardan daha fazla önem verirdi.  Sabah namazının iki rek`at sünneti, dünya ve dünyadaki her şeyden daha hayırlıdır.”buyurmuştur. (Buhârî, Teheccüd 27; Müslim, Müsâfirîn 96)

İbni Ömer radıyallahu anhümâ şöyle dedi: Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte öğle namazından önce iki, öğle namazından sonra iki rekât, cumadan sonra iki rekât, akşam namazından sonra iki rekât ve yatsı namazından sonra da iki rekât namaz kıldım.(Buhârî, Teheccüd 25, 29; Müslim, Müsâfirîn 104)

Resul-i Ekrem Efendimiz, müezzinlerine, ezan okuduktan sonra hemen kamet getirmemelerini tembih etmiştir. Yemek yiyenin yemeğini bitirebileceği, abdest almak isteyenin rahatlıkla abdest alabileceği kadar bir süre beklenmesini uygun görmüştür. Nitekim Mekke ve Medine’de bu uygulama devam etmektedir.  Bu süre bir kişinin, rahatlıkla iki veya dört rekât namaz kılabileceği kadar bir zamandır. Bu süre içinde namaz kılmak isteyenler, o vaktin sünnetini rahatlıkla kılabilirler.

Ümmü Habîbe radıyallahu anhâ’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Bir kimse öğle namazının farzından önce dört, farzından sonra da dört rekat sünneti devamlı olarak kılarsa, Allah Teâlâ onu cehenneme haram kılar.” (Tirmizî, Salât 200)

 Ali İbni Ebû Tâlib radıyallahu anh şöyle dedi: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ikindi namazının farzından önce dört rekât namaz kılardı. İkinci rekâtın tahiyyatında Allah Teâlâ’ya en yakın meleklere ve onların yolunca giden müslüman ve mü’min kimselere selâm ederdi. (Tirmizî, Mevâkît 201, Cuma 66)

 İbni Ömer radıyallahu anhümâ’nın rivayetine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:“İkindi namazının farzından önce dört rekât namaz kılan kimseye, Allah rahmetini ihsan etsin.”( Tirmizî, Salât 201)

   Yine Enes radıyallahu anh şöyle dedi: Biz Medine’de iken, müezzin akşam ezanını okuyunca, ashap aceleyle direklere doğru durup iki rekât namaz kılarlardı. Öyle ki yabancı biri mescide gelirdi de, bu iki rekât namazı kılanların çokluğuna bakarak akşam namazının kılındığını zannederdi. (Müslim, Müsâfirîn 302)

Yatsı namazının ilk sünnetiyle ilgili en kuvvetli rivayet, “Her ezan ve kamet arasında namaz vardır” hadisidir. Bu hadis, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yatsı ezanı okunduktan sonra da bir nafile namaz kıldığını göstermektedir. Bu sünnet ile ilgili olarak hadis kitaplarında net bir kayıt bulunmamakla birlikte, yukarıdaki hadis çerçevesinde fıkıh kitaplarında, yatsının farzından önce dört rekât sünnet namaza yer verilmiştir.

İbni Ömer: “Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte yatsının farzından sonra iki rekât namaz kıldım” demektedir. Yatsının farzından sonra kılınan iki rekât sünnet, Efendimiz’in hayatı boyunca devamlı olarak kıldığı bilinen on iki rekât sünnetten biridir. Bazı rivayetlerde Efendimiz’in bu sünneti dört rekât olarak kıldığı da belirtilmektedir.

Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:“Biriniz cumanın farzını kılınca, ardından dört rekât namaz daha kılsın.”(Müslim, Cuma 67–69)

Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi: Peygamber aleyhisselâm öğle namazının farzından önce benim evimde dört rekat namaz kılar, sonra mescide çıkıp halka öğle namazının farzını kıldırırdı. Daha sonra eve gelerek iki rekât namaz kılardı. Cemaate akşam namazını kıldırdıktan sonra evime gelerek iki rekât sünnet kılardı. Yatsı namazının farzını kıldırdıktan sonra yine evime gelerek iki rekât sünnet kılardı.(Müslim, Müsâfirîn 105)

Peygamber Efendimiz sünnet namazlarının evlerde kılınmasını tavsiye ederek “Ey insanlar! Evlerinizde namaz kılınız; zira farz namazlar dışında insanın kıldığı en makbul namaz, evinde kıldığı namazdır” (Buhârî, Ezan 108) buyururdu.

Kendisi de sabah, akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini evinde kılardı. Zira bu vakitler istirahat zamanı olduğu için evinde bulunurdu. Öğle ile ikindi vakitlerinde ise çoğu zaman ashabının arasında bulunup devlet işleriyle meşgul olduğu için, gündüz namazlarının sünnetini bulunduğu yerde kılardı.  

Zeyd İbni Sabit radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Ey İnsanlar! Evinizde namaz kılınız. Zira farz namaz dışındaki namazların en makbulü, insanın evinde kıldığı namazdır.”(Buhârî, Ezan 81)

Sonuç olarak diyebiliriz ki, Allah Resulü Sallallahu aleyhi ve sellem: 1-Her gün en az 12 rekât, farzların dışında sünnet namaz kılardı. Sabah namazının farzından önce 2;öğlenin farzından önce 4, sonra 2,akşamın farzından sonra 2,yatsının farzından sonraki 2 rekâtı, sünneti müekket olarak kılmıştır. Toplamda 12 rekât etmektedir.

3-İkindinin farzından önce 4;bizde yaygın olmayan, fakat Kâbe’de ve Ravza’da da gördüğümüz, akşamın farzından önce 2 rekât, farzdan sonra da 2 rekât namaz kılardı. Öğle ve yatsının son sünnetlerini 4’er rekât olarak ta kılmıştır.

4- Net bir rivayet olmamasına rağmen “Her ezan ve kamet arasında namaz vardır.”hadisi ile yatsının farzından önce 4,kuvvetli rivayetlerle farzdan sonra ise 2 rekât namaz kıldığı kaynaklarımızda yerini bulmuştur.

5-Cumanın farzından önce ve sonra 4–4 veya 2–2 veya 4 farzdan önce,4+2 de farzdan sonra namaz kıldığı ile ilgili rivayetler vardır.

6-Allah Resulü Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’in hassasiyet gösterdiği gibi, sünneti sünnet, vacibi vacip, farzı da farz olarak görmek gerekmektedir. Ümmetin farz gibi algılamaması için genellikle sünnetleri evinde kılmış, bazen de terk etmiştir. Teravihte olduğu gibi, bazen cemaatle kılmış, bazen de evinde kılmıştır.