SAĞLIK

Sevgili okur,

Bu yazımızda daha önceden bir mucize başlığı adı altında anne sütünün önemine değindiğimiz yazımızın devamı niteliğinde olan tamamlayıcı beslenme ek gıdaya geçiş konusunu ele alacağız.

Bebeklerin yeterli ve dengeli beslenmesi, onların sağlıklı olmasının ve gelişiminin en önemli parçasıdır.

İlk 6 ayda sadece anne sütü bebeğin tüm enerji ihtiyacını karşılayabilirken 6. aydan sonra bu oran giderek düşmektedir. İlk 6 ay sadece anne sütü ardından ek gıdalarla birlikte 24 aya kadar anne sütüne devam edilmelidir. Unutulmamalıdır ki tamamlayıcı beslenmeye başlandığında da çocuğun temel besini anne sütüdür. Tamamlayıcı beslenmede amaç; bebeğin farklı lezzetlerle tanışması, çiğneme ve yutma fonksiyonlarının gelişmesi ve farklı allerjik maddeler ile karşılaşmasıdır.

*Tamamlayıcı besinlere tuz ve şeker eklenmemelidir.

*İlk bir yaşta tuz kullanılmamalı sonrasında az tuzlu tercih edilmelidir.

*Tamamlayıcı beslenmeye geçişte besinler tek tek 3 gün denenmelidir. Besinler tek tek denendikten sonra karışımlara geçilebilir. Ek gıda az miktarda başlanıp, yavaş yavaş artırılmalıdır. Başlangıçta kabul görmeyen besinlerin tekrar tekrar denenmesi önerilir. Çünkü bebeklerin yeni bir lezzete alışması yaklaşık 8-10 denemede gerçekleşir.

6-8 aylık bebekte 2 öğün tamamlayıcı gıda (yaklaşık 2 çay bardağı)

9-11 aylık bebekte 3 öğün

12-24 aylık bebekte gerekirse ek 1-2 ara öğün ilave edilebilir.

*Şekerli besinler asla herhangi bir amaçla ödül olarak verilmemelidir.

6 aylık bebek kaşıktan akmayacak kıvamda püre ile, 7aylık bebek pütürlü besinlerle, 8 aylık bebek parmak besinlerle (makarna, haşlanmış patates, köfte, ekmek, peynir gibi) 9 aylık bebek ise küçük parçalar halinde kesilmiş besinlerle beslenmelidir. 12 aylık olan bebeğin ise aile sofrasına oturması önemlidir.

Tahıllar:

Ayına göre önce muhallebi ve püre şeklinde daha sonra bisküvi ve ekmek şeklinde verilir. Pirinç unu çavdar buğday yulaf unu su ile pişirildikten sonra ılıkken üzerine anne sütü eklenip uygun kıvama getirilip verilir. Yatmadan önce verilecek tahıllı gıda bebeği gece boyunca tok tutarak sık uyanmasını engelleyebilir. Bu nedenle akşam öğününde tercih edilebilir.

Sebzeler:

Havuç kabak patatesle başlanır. Daha sonra sırası ile mevsiminde bulunan sebzeler eklenebilir. Haşlanmış sebzeler ilk hafta tel süzgeç, daha sonraki günlerde çatal kullanılarak ezilip püre haline getirilir. Bebeğin çiğneme ve yutma fonksiyonunun gelişmesi için mümkün olduğunca blender gibi elektronik mutfak aletleri kullanılmamalıdır.

Bakla favizmden dolayı, patlıcan besleyici değeri olmadığı için ve ıspanak bekleyince nitrit ürettiği için önerilmez.

ilk önce 1-2 tatlı kaşığı sebze püresi verilerek başlanır. Miktarı yavaş yavaş artırılır. Aynı şekilde çorbayla başlanıp püreye de geçilebilir. 3 günde bir sebzeler yavaş yavaş çeşitlendirilmelidir. Sebze püreleri 2 günlük hazırlanabilir. 1. gün taze 2. gün ısıtılarak verilebilir. Fakat içinde yeşil yapraklı bitkiler varsa oluşacak olan fazla nitrit sebebiyle tekrar ısıtılmaz.

Et:

Erken dönemde sebze pürelerine et de eklenmelidir (6-7 ay arasında ) Kırmızı et bebekler için demir deposu ve iyi bir protein kaynağıdır. İyi çekilmiş kuzu etiyle başlanıp daha sonradan dana eti de konulabilir. Et ve kemik suları etin kendisi kadar besleyici değildir bu sebeple önerilmemektedir. Ayrıca nitrit içeren salam sucuk sosis de uygun değildir.

Meyve:

Alıştırma dönemine 1-2 tatlı kaşığı taze sıkılmış meyve suyu ile geçilebilir. Bebek alışınca içerdiği lifler sebebiyle hızlıca püreye geçilmelidir.

Her meyveyi üst üste 3 gün denemek alerjik reaksiyonları gözlemlemek açısından doğru bir yaklaşımdır.

Diğer besinler:

Bebeğin bilinen bir alerjisi yoksa ceviz fındık badem gibi gıdalar 8.aydan sonra iyice ezilip yoğurda katılarak verilebilir.

Balık 8.aydan itibaren kılçıksız olarak buğulama ya da ızgara şeklinde verilebilir. Metal yoğunluğu açısından dip balıkları önerilmemektedir.

Kaçınalım:

5yaştan önce bütün halinde kuruyemişler, 3 yaşından önce bütün halinde havuç elma gibi sert sebze ve meyveler, 1yaşından önce yumurta beyazı, inek sütü ve baldan kaçınalım.

Kaynak: Memorial Pediatrik Uygulamaları ’Sağlam Çocuk İzlemi Uygulamalarımız Beslenme’ (2019)