SOSYOLOJİK SİYER- Peygamberimizin İş Prensipleri

Hayatın her aşamasında, ihtiyaç duyduğumuz her alanında, bize ücretsiz ve her daim danışmanlık yapan bir lidere sahip olmak dünyanın en büyük bahtiyarlığıdır. Yaşadığımız hayatı, hikâye veya roman gibi okumaktan vazgeçip, hayatımızdaki eksiklere ve eksilere çözüm olacak bir tedavi programı olarak değerlendirirsek sadece kendimize değil, ehlimize ve sosyal çevremize çok büyük katkılar sağlar, hem dünyada hem de ahirette mutluluğa koşarız.

Bugünün dünyasında en çok rehberliğe ihtiyacımız olan alanlardan bir tanesi de iş hayatımızdır. İbadet hayatını sünnet ve nafilelerle güzelleştiren ehl-i imanın da gayrimüslimlerin de ve özellikle asgari ücretle çalışmak zorunda kalan emekçilerin de, patronundan işçisine, zengininden fakirine kadar herkesin iş ahlakında mükemmel bir örnek olan peygamberimize ihtiyacı vardır.

PEYGAMBERLERDE MESLEKLER

Peygamberler tarihine bir göz attığımızda tüm peygamberlerin bir meslek sahibi oldukları ve bu mesleklerle uğraşı gösterdikleri anlaşılmaktadır. Onların marangoz, terzi, çiftçi, demirci, ayakkabıcı gibi mesleklerle meşgul olduklarını çeşitli ayetlerde görmekteyiz.1 Hepsinin müşterek olarak yaptıkları iş ise çobanlık olmuştur. Hz. Peygamber bir hadislerinde bu tarihi gerçeği anlatırken “Allah, davar gütmeyen hiçbir peygamber göndermemiştir” deyince ashap O’na; “Sen de mi ey Allah’ın Peygamberi?” diye sordular. Hz. Peygamber: “Evet, ben de birkaç kırat karşılığında (ücretle) Mekkeliler hesabına davar güdüyordum” diye cevap verdi.2 Peygamberimiz çobanlık dışında, gençlik döneminde uzun bir süre ticaretle meşgul olmuştur.3 Amcası Ebû Tâlib’in himayesinde olduğu zamanlar pek çok bölgeye ticarî kervanlarla gitmiş ve ticaretin bizzat içerisinde olmuştur.4

PEYGAMBERİMİZİN İŞ HAYATI

Peygamberimiz ve peygamberler birçok mesleği icra ederken, bazılarıyla da geçimini sağlamışlar. Öncelikle tüm resuller muhataplarına eğitim veren bir muallim, bulundukları zamana ve şartlara göre de devlet başkanlığı ve ordu komutanlığı da yapmışlardır.

Âlemlere rahmet olarak gönderilen efendimiz (sav), sadece yaşadığı topluma değil, dönemine ve kıyamete kadar gelecek insanlığa en büyük sosyolog olarak hizmet vermiştir.

En güzel önder efendimiz, muhataplarının zihin dünyasındaki prangaları kırıp, kendilerini tanıyıp içerisinde bulundukları zindandan aydınlığa koşan birer nefer haline gelmesi için ufuklar açan bir psikolog olmuş, onlara rehberlik etmiştir.

Çalışmaktan usanmayan ve kendi işlerini başkalarına yaptırmaktan imtina eden efendimiz (sav) bu alanda da bizlere örnektir.

PEYGAMBERİMİZİN TİCARET HAYATI VE KARAKTERİ

Hz. Peygamberin ticaretteki dürüstlüğü, başarısı, güvenilirliği Hz. Hatice validemizi cezbetmiş ve validemiz O’nunla evlenmeye karar vermiştir. Hz. Peygamber’in onunla evlendiğinde mehir olarak ona yirmi deve vermesi5 O’nun o zaman için maddi seviyesini göstermesi açısından ilginçtir. Verilen bu mehir miktarı günümüz şartlarına göre hesaplandığında büyük bir yekûn tutmaktadır. Hz. Hatice validemiz vahyin ilk gelişinden sonra Hz. Peygamber’i teselli ve teskin ederken, aynı zamanda O’nun bazı üstünlük ve meziyetlerini de şu şekilde ortaya çıkarmaktadır;

“Korkma! Allah’a yemin ederim ki, Allah hiçbir zaman seni utandırmaz, mahzun etmez. Çünkü sen akrabana bakarsın, sözün doğrusunu söylersin, işini görmekten âciz olanların ağırlığını yüklenirsin. Fakire verir, kimsenin kazandıramayacağını kazandırır, misafiri ağırlarsın, hak yolunda ortaya çıkan olaylarda halka yardım edersin.”6 Hz. Hatice validemiz bu tespitlerinde açık bir şekilde Hz. Peygamber’in maddi yönden bulunduğu seviyeyi dile getirmekte ve başkalarına maddi yönden nasıl yardımda bulunduğunu anlatmaktadır.

Hz. Peygamber, ömrü boyunca hiç durmamış, boş yere vakit geçirmemiş, sürekli bir çalışma içerisinde olmuştur. Mescid-i Nebevinin inşa edilmesinde, Hendek Savaşı öncesinde hendeklerin kazım işinde bir işçi gibi çalışmıştır. Sahabe, hendeklerin kazılmasında O’nun çok yorulduğunu görünce istirahat etmesini, çalışmamasını istemiş, ancak O, çalışmayı bırakmayarak devam etmiştir.

Yaptığı savaşlarda da her türlü tedbiri almış ve her türlü çalışmayı yerine getirmiştir. Tembelliği hiçbir şekilde sevmeyen ve tasvip etmeyen Hz. Peygamber, ev işlerinde dahi aile fertlerine yardımcı olmuş ve onların işlerine katkıda bulunmuştur. Hz. Aişe, O’nun bu durumunu şöyle anlatır: Hz. Peygamber, ayakkabısını tamir eder, elbisesini diker, koyun sağar ve ev işlerinde hanımlarına yardım ederdi.7

Son olarak şunu söyleyebiliriz ki, her konuda olduğu gibi çalışma konusunda da Hz. Peygamber örnek alındığı takdirde toplumda yer etmiş olan tembellik ve buna bağlı olarak fakirlik diye bir problem Allah’ın izniyle kalmayacaktır.

Not: Bir sonraki yazıda efendimizin (sav) ticaret ve ahlakıyla ilgili tavsiyelerini paylaşalım.

KAYNAKÇA

1- Enbiyâ, 21/80; Mü’minûn, 23/27; Kasas. 28/26-27

2- Buhârî, İcrâre, B. 2; İbn Mâce, Ticârât, B. 5. Ayrıca bk. İbn Sa’d, Tubakâtü’l-Kübrâ, I, 125; Kâmil Miras, Tecrîd, VII, 28.

3- İbn Sa’d, a.g e , I, 121, 131; Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi, I, 52.

4- İbn Sa’d, a.g.e., I, 129-131, Muhammed Hamidullah, a g e., I, 52-53.

5- İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, I, 154

6- İbn Sa’d a.g.e., I, 95; İbn İshâk, Siyeru İbn İshâk, sh, 112; krş. Buharî, Bedii’l-Vahy, B. 3; Müslim, İman, H. NO: 252.

7- Mevlânâ Şiblî, Asr-ı Saâdet, II, 98.