Orucun Fıkhı

“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı. Oruç, sayılı günlerdedir. Sizden kim hasta, ya da yolculukta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler ise bir yoksul doyumu fidye verir. Bununla birlikte, gönülden kim bir iyilik yaparsa (mesela fidyeyi fazla verirse) o kendisi için daha hayırlıdır. Eğer bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.” (Bakara, 183)

“Kim, inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, İman 28; Müslim, Sıyam 203) Ebu Hureyre’den rivayet edildiğine göre Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Aziz ve celil olan Allah “İnsanın oruç dışında her ameli kendisi içindir. Oruç benim içindir, mükâfatını da ben vereceğim.” buyurmuştur. “Oruç kalkandır. Biriniz oruç tuttuğu gün kötü söz söylemesin ve kavga etmesin. Şayet biri kendisine söver ya da çatarsa: ‘Ben oruçluyum’ desin. Muhammed’in canı kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir.”
‏
Resul-i Ekrem şöyle buyurmuşlardır: “Sahur yemeği yiyiniz. Çünkü sahur yemeğinde bolluk (bereket) vardır.” “Oruçluya iftar ettiren kimse, oruçlunun sevabında bir eksilme olmaksızın, oruçlunun alacağı kadar sevap alır.” “Yalan konuşmayı bırakmayan, yalanla amel etmekten kaçınmayan kimsenin kendini aç ve susuz bırakmasına Allah’ın ihtiyacı yoktur.”

Oruçluya Mekruh Olmayan Şeyler

1- Misk ve gül koklamak. Misvak kullanmak.

2- Kendinden emin olmak ve aşırı olmamak şartıyla hanımını öpmek ve okşamak.

3- Göze sürme çekmek, bıyığı yağlamak.

4- Ağza su alıp çalkalamak.

5- Buruna su çekmek.

6- Hacamat olmak, kan aldırmak. (Zayıf düşmeyeceğinden emin olursa)

7- Kocası kötü huylu olan bir kadının, pişirdiği yemeği yutmamak şartıyla tuzuna, tadına bakması.

Oruçluya Mekruh Olan Şeyler

1- Herhangi bir şeyin bir mazeret yokken tadına bakmak.

2- Yiyecek bir şeyi çiğnemek.

3- Tükürüğü ağızda biriktirip yutmak.

4- Sakız çiğnemek.

5- Aşırı derecede hanımını öpmek, okşamak.

6- Çıplak olarak hanımı ile boyun boyuna sarılmak.

7- Gerek abdest alırken ve gerekse gusül yaparken ağız ve buruna aşırı derecede su çekmek.

Orucu Bozan ve Kazayı Gerektiren Şeyler

Kaza: Günü gününe oruç tutmak demektir. Yolculuk, hastalık, hayız sebebiyle Ramazan orucunu tutamayan kişilerin Ramazan ayı sonrasında tutamadıkları oruçları kaza etmeleri gerekir. Farz olan oruçların kazası da farzdır. Bozulan nafile bir orucun, bozulan bir adak orucunun da kazası gerekir.

1- Sade un yemek. Leblebi unu hariç. Çünkü onu yemek adettendir.

2- Çiğ pirinç yemek. Kokuşmuş, tiksinti veren et yemek.

3- Bir defada çok tuz yemek.

4- Kâğıt ve benzeri yenmesi âdet olmayan şeyleri yutmak.

5- Ceviz, fındık ve bademi kabuğu iyice sertleşince kabuğu ile beraber yutmak.

6- Taş, demir, bakır gibi madenî maddeleri yutmak.

7- Buruna ilaç çekmek. Su çekilir de genze kadar ulaşırsa aynı hükümdedir.

8- Kulak içine yağ damlatmak.

9- Boğaza kaçan yağmur veya karı kendi isteği ile yutmamak. Kendi isteği ile yutarsa kefaret gerekir.

10- Birine orucu zorla yedirmek.

11- Zorla ilişkide bulunulan kadına da kaza gerekir.

12- Ağız dolusu kusuntu getirmek.

13- Kendi isteğiyle genzine duman çekmek.

14- Fecir doğduğuna şüphe edip sahur yemeği yemek, cinsi münasebette bulunmak.

15- Ağız ve burnu yıkarken boğaza veya genze hata ile su kaçırmak.

16- Güneş battı zannıyla iftar etmek.

17- Önce unutarak yemek, içmek. Sonra da “orucum bozuldu” zannederek bilerek yiyip, içmek.

18- Ramazan orucuna niyet etmeden, orucu yemek.

Hem Kazayı Hem Kefareti Gerektiren Şeyler

Kefaret: Bile bile oruç bozmanın cezası olarak hiç ara vermeden üst üste iki ay oruç tutmaktır. Şayet oruç tutmaya gücü yetmeyecek kadar çok yaşlı veya iyileşme imkânı olmayan ağır bir hasta ise, altmış fakiri akşamlı sabahlı doyurmak veya bu altmış fakirden her birine bir sadakayı fıtır vermek gerekir.

1- Karşılıklı olarak istenerek yapılan cinsi münasebet.

2- Yiyeceklerden bir şey yemek, içeceklerden bir şey içmek.

3- Ağza giren yağmur, kar ve doluyu yutmak.

4- Enfiye çekmek, sigara içmek.

5- Çiğ et, iç yağı yemek. Her ne kadar bunları çiğ olarak yemek âdetten değilse de, ilaç olarak kullanmak da, yenildiği zaman gıda olmaktadır.

6- Buğday, arpa, susam taneleri yutmak veya çiğneyerek tadını almak.

7- Az miktarda tuz yemek.

8- Kil, toprak gibi şeyleri yemeği âdet edinen kişinin bunları yemesi.

9- Karısının tükürüğünü yutmak.

10- Gıybet ettikten, kan aldırdıktan, hanımını öpüp okşadıktan sonra orucum bozuldu diye bilerek orucunu bozmak.

Kefaret orucunu hiç ara vermeden tutmak gerekir. Özürsüz olarak ya da yolculuk, hastalık gibi bir sebeple kefaret orucunu yese, kefarete yeniden başlaması gerekir. Keza kefaret orucu, oruç tutulması haram olan Ramazan Bayramı’nın ilk gününe veya Kurban Bayramı’nın ilk gününe rastlarsa yeni baştan tutması lâzımdır. Kadınların nifas haline rastlarsa kefaret orucuna yine baştan başlamak gerekir.

Ancak kadınların hayız hali bundan müstesnadır. Çünkü bundan sakınmak mümkün değildir. Bir kimse bir Ramazan veya birkaç Ramazan’da, bir kaç defa kefareti icap ettirecek şekilde oruç bozsa, hepsi için bir kefaret gerekir. Ancak kefaret orucunu tuttuktan sonra yeniden böyle bir hâl zuhur etse yeniden kefaret orucu tutması gerekir.