Mizah X

Gencinden yaşlısına çok sevdiğimiz olay komedi. Bazen değil çoğu zaman cenneti garantilemiş gibi kahkaha atarak güldüğümüz espriler, komediler, güldürüler, çizimler… Hepsinin genel adıdır mizah.

Mizahın TDK’ye göre anlamı, gülmece olup Arapça’dan dilimize geçmiştir.

Mizah, hayatın güldürücü yönünü ortaya çıkaran bir sanat türüdür. İnsanı güldürmeye yönelten yazıların, karikatürlerin, resimlerin, fotoğrafların tümüdür. Mizahın en güzeli, gülerken düşündürendir aslında. Mizahın en büyük sıkıntısı da işlenecek konuların bitmesidir ki yaşlıların mizaha gençlerden daha az gülmesinin bir sebebi de bence budur. Daha önce o mizahı duymuştur, görmüştür…

Mizahta temel amaç güldürme olsa da toplumda ve fertlerde olan yanlışları eksiklikleri eleştirme ve düzeltme amaçlıdır. Günümüzün aksine mizahta küçük düşürme aşağılama yoktur. Ergen dönemde arkadaşı bozmak için yapılan espriler komik olabilir ama mizah çerçevesinde yerini alamaz. Etraftaki birkaç kişiyi ki genellikle karşı cinsi, güldürme amacıyla yaparsınız ama kalp kırarsınız.

Mizah aklın sanatıdır. Ancak bazı güldürmeceler aklın değil cahilliğin cesareti de olabiliyor. Espri yaparsınız buna gülerler haddinizi aşmışsanız dahi gülerler. Ancak bu insanları incitmekten başka bir şeye yaramaz. Bir diğer nokta ise mizah sadece sizin aklınızın sanatı değildir. Yapılan espriyi anlayacak akıl ve bilgiye sahip ya da espri konusundan haberdar olunması lazım. Günümüz esprilerini 2 yıl önce birisi yapsaydı belki de kimse bir şey anlamayacaktı. Örneğin Nasreddin hocanın parayı veren düdüğü çalar fıkrası. Düşünsenize, bir hoca çarşıdan gelirken sadece parası olana düdük alıyor. Şimdi olsaydı bu olay “Tüü, Hoca bir tek ona mı aldın? Sen nasıl adamsın. Bu fakirlere yazık değil mi?” diye linç bile yiyebilirdi. Çocuklara sosyal medyada düdük hediye etme yarışı yaşanırdı.

Mizahın bir biçimi de zulme dayanan yönetime karşı halkın bir direniş göstermesidir. Bu durum zamanla siyasi mizah olarak karşımıza çıkacaktır.

Mizahı kategorilere ayırmak pek mümkün değil. Hangi konu ile alakalı yapılmışsa onu önüne alıp devam ediyor. Mesela siyasi olayları konu almışsa siyasi mizah gibi… Mizah türlerinde öne çıkan ve edebiyatta yer almış kara mizaha değinmek istiyorum.

Kara mizah: Konularını genellikle ciddiyetle anılan din, savaş, cinayet, ölüm, hastalık ve benzeri konuları ele alır. Sevmeyeni, saygısızca bulanı çoktur. Ki haksız da sayılmazlar. Kara mizah incelik ister. Burada saygısızlık ve mizah arasındaki çizgi çok incedir. Bu nedenle kara mizah yapan kişiler becerebildikleri takdirde usta, beceremedikleri durumda ise düşman olarak görülürler.

Son olarak Allah kimseyi esprisini açıklamak zorunda bırakmasın.