Kuran’da Seyahat

Hayat rehberimiz olan Kuran bizden çeşitli faaliyetler istemiş; bu faaliyetlerden birisi olan seyahatlerimizi ibret nazarı ile yapmamız gerektiği belirtilmiştir. Seyahatlerimiz Allah’ın emirlerini yerine getirmek, yasakladığı amellerden kaçınmak için bize örnekler sunmaktadır. Kur’an da nice kavimlerden bahsedilmekte ve onların yaptığı yanlışlıklardan uzak durulup ibret alınması gerektiği birçok ayet ve surede vurgulanmaktadır. Nitekim ayeti kerime de

 “Sizden öncede yasalar uygulanmıştır. Yeryüzünde dolaşın da yalanlayanların sonunun nasıl olduğunu görün.”(Ali İmran, 137) buyurulmaktadır. Dolayısıyla seyahatlerimiz bize evvela bir nasihatçi olmalı ve kendimize gördüklerimizden dersler çıkarmalıyız. 

Kur’an müminlere birçok konuda dünya görüşü sunar. Seyahat konusuna da birçok noktadan değinmiştir. Bu noktaları bazı ayetlerle anlamaya çalışalım.

İnançlarını korumak ve güvenli bir ortamda inandığı gibi yaşanması adına yapılan seyahatler: “Ey inanan kullarım, benim arzım geniştir, yalnız bana kulluk edin.”(Ankebut,56) Ayet müminlere bu şartlar karşısında hicret yolunu göstermektedir. Çünkü –müfessirlerin de ittifakla belirttikleri gibi– “Benim arzım geniştir” ifadesi, “Mekke’de inancınızı açığa vurmanıza imkân vermeyen bir baskı altında bulunuyorsanız dininizi rahatlıkla yaşamanıza elverişli başka bir yere göç edebilirsiniz.” anlamına gelir. Nitekim giriş kısmında da kaydedildiği gibi bu surenin inmesinden kısa bir süre sonra Medine’ye hicret olayı gerçekleşmiştir.

Bilmediği ilimlerin keşfi için Hz. Musa’nın uzun bir seyahate çıkması: “Musa, genç adamına demişti ki: Durmayıp iki denizin birleştiği yere varacağım veya uzun bir zaman yürüyeceğim.” (Kehf, 60) Hz. Musa Hızır’dan bazı ilimler öğrenmek istemiş ve bir müddet beraber seyahat etmişlerdir. Neticede ilim için seyahate çıkılmıştır ve müminler için güzel bir örneklik teşkil etmektedir.

Çeşitli ibadetlerin ifası için seyahat etmek gerekir. Mesela Hacc ve Umre yapmak için yolculuk etmek: “İnsanlar içinde haccı ilan et; yaya olarak veya uzak yollardan gelen binitler üzerinde sana gelsinler.”(Hacc, 27).

Müminlerin Allah yolunda cihad etmek için sefere çıkması yani cihad için seyahat: “Gerek hafif, gerek ağır olarak savaşa çıkın, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihat edin. Eğer bilirseniz bu, sizin için daha hayırlıdır.”(Tevbe, 41). “az-çok, zor-kolay, silahlı-silâhsız, süvari-yaya, genç-ihtiyar, sağlıklı-hasta demeden” cihad edin mallarınızı ve canlarınızı cennet karşılığında Allah’a satın. Şu dünya seyahatini Allah yolunda cihad bilin.

Rızkı helal yoldan kazanmak, maişet temin etmek için yapılan ticari, ekonomik seyahatler: “Yeryüzünü sizin için kullanışlı hale getiren O’dur. O halde yeryüzünde dolaşınız Allah’ın rızkından yiyip içiniz. Dönüş yalnız Allah’adır.”(Mülk, 15) Yüce Allah,  nimetleri kulları için yarattığını bildirerek onlara yeryüzünde dolaşmalarını, yarattığı rızıklardan yiyip içmelerini istemiş; arkasından “Dönüş yalnız Allah’adır” buyurmak suretiyle insanların dünya nimetleri ve zevklerine dalarak kendi varlığını, sonsuz kudretini ve ahiret hayatını unutmamaları gerektiği, zira her nimetin bir sorumluluğu olduğu mesajını vermiştir.

Önceki milletlerin yaşadığı olayları araştırmak, gözlem yapmak ve incelemek için yapılan seyahatler:

“De ki. “yeryüzünde yürüyün de suçluların sonunun nasıl olduğunu görün.”(Neml, 69)

Bu ayetlerden anlaşılıyor ki hayat kitabımız Kur’an seyahatlerimizin nasıl olması gerektiğini bize anlatmaktadır ve seyahatlerimize bir anlam yüklememiz gerekmektedir. Eğer seyahatlerimizde bir mana yoksa bir amaç yoksa bir ruh yoksa yeryüzünde başıboş bir şekilde gezenlerden farkımız kalmamış demektir, Allah muhafaza. O halde bize düşen her ne için sefere çıkıyorsak çıkalım Allah’ın rızasına uygun; O’nun bize Kur’an’da verdiği seyahat örnekleri doğrultusunda bir seyahatimiz olsun. Seyahat edelim sıhhat bulalım. Seyahatimiz bizi manevi keşiflere mazhar kılsın. Seyahatimiz bize hakkı hatırlatsın. Seyahatimiz gönül gözümüzü açsın. Seyahatimiz ufkumuzu açsın. Seyahatimiz şu geçici dünya yolculuğunun farkına vardırsın. Seyahatimiz dünyevi buhranlardan kurtulup, tazelenmeye; yeniden mücadeleye sevk etsin. Rabbim bizleri doğru yoldan ayırmasın. Seyahatini Allah’ın rızasına uygun yapanlardan eylesin. Selam ve dua ile.