KAPAK -Kıymetli Hazinemizin Kullanma ve Koruma Kılavuzu

Sıcakta kar veya buz satan adamın hikâyesini ve satış yaparken kullandığı ibretlik sloganı hep anlatırız. Anlatırız anlatmasına da bizim için ne söyler bu hadise, pek düşünmez ve kafa da yormayız. “Sermayesi eriyen adama yardımcı olun” nidaları üzerinde derin derin tefekkür etmek gerekir.

Sermayesi eriyen adama yardım edin!

Ya sermayesinin farkında olmayanlara ne yapmak gerek?

Sahi, hazine sayılabilecek kadar değerli ne kadar da çok nimete sahibiz.

Sağlık, iman, anne-baba, gençlik ve zaman ilk aklıma gelenler. Güneşi, ayı, yıldızları, gece ve gündüzü de ekleriz listeye, görmeyi ve görülmeyi de.

Bu yazı bize “zaman zaman” diye sesleniyor. Vakit geçirmeden zamanı yazmaya koyulalım. 

Bize emanet edilen günler, aylar ve yıllar var. Değerli olanı değersiz hale getirmeden, adeta bir emekçinin elinden hayran bırakılacak derecede dizilmiş tespih taneleri gibi sıralayalım salih amelleri zaman ipimize. El emeği ve göz nuru, sevgiyle ilmek atılan paha biçilemeyen halılar gibi renklendirelim hayatımızı. Dar alanda kısa ve kısır paslaşmalar yerine, oyuna genişlik katalım, çevre kontrolümüzü sağlam yaparak. Sık sık arkaya bakmayı bırakıp, yaşama sanatını en güzel şekliyle örnekleyenlerden çıkarımlar yaparak, geleceğe doğru harika bir yürüyüş yapalım.

ZAMANIN DEĞERİ

Değeri en iyi sahibi anlatır. Kâinatın sahibinin, üzerine en çok yemin ettiği kavramlardan bir tanesi de zaman değil mi? Asır, gece, gündüz, kuşluk vakti… bir çırpıda sayılacak yemin edilen zaman göstergeleridir. Bizler de en çok sevdiğimizin, değer verdiğimizin (Allah cc) adına yemin etmiyor muyuz? Maddi hazinelerin büyük çabalar sonucunda oluşturulduğu hakikatinden yola çıkarak, emek sarf etmeden bize verilen en değerli birikimin vakit olduğunu görürüz. Hem özüyle, hem sözüyle bize önder olan Peygamberimiz (sav), “İnsanların çoğunun vakitleri değerlendirme noktasında gaflette” olduğuna hep dikkat çekmiştir.1

ZAMANI KULLANMADA NEBEVİ TAVSİYELER

Hz. Peygamber (sav) Efendimiz, zamanın kullanımında özel bir uygulama yapmıştır.

Rasulullah (sav) haftalık işlerini günlere, günlük işlerini namaz vakitlerine göre düzenlemiştir. Bu uygulama işi ertelemeden, geri dönütü çabuk sağlamada anahtar olmuştur.

Peygamberimiz (sav): “İki nimet vardır ki, insanların çoğu onları değerlendirme hususunda aldanmıştır: Sağlık ve boş vakit.” buyurmuştur.2 Burada “aldanmak”tan kasıt, biz insanların bu iki nimeti hep elimizin altındaymış gibi yaşadığımız vurgusudur. Oysa sağlık her an değişebilir, boş vaktimiz olsa da her an bir meşguliyet durumu çıkabilir.

Bir başka nebevi öğretide, “Beş şey gelmeden önce, şu beş şeyin kıymetini bilin: İhtiyarlık gelmeden önce gençliğin, hastalıktan önce sağlığın, meşguliyetten önce boş vaktin, fakirlikten önce zenginliğin, ölmeden önce hayatın.”3 Af Allah’ım af dedirtircesine muhteşem bir teşhis ve tespit.

Araplar der ki “Vakit kılıç gibidir.” Sen zamanı kesmezsen o seni keser. Vakit hayattır, nakit değildir. Bizde ise “vakit nakittir” denilir. Aslında çelişki yok. İki farklı ve doğru bakış açısı. Sadece söylenen zamanlar ve yoğunlaşma farklı.

ZAMANI DEĞERLENDİRME KONUSUNDA NELER YAPMALIYIZ?

1. İnsan önce kendisini yönetmeyi bilmeli.

Aslında zamanı yönetemememizin sebebi kendimizle ilgili sorunlarımızdır. İlgilerimiz, zaaflarımız yüzünden ömrümüzü harcamıyor muyuz? Maalesef her şeyi bilmek ya da her işte görev almak gibi bir yanlışımız var. İnsan isteklerini ve önceliklerini belirleyerek başlamalı kendisini yönetmeye. Özetle, kendini yönetmeyi başarabilen zamanı da verimli kullanır.

Sorulması gereken birçok soru var.

Zamana neden ihtiyacımız var?

Neler yapmak istiyoruz da zaman bulamıyoruz?

Bu soruların cevaplarını düşünmek çok ama çok önemlidir.

Vereceğimiz cevaplar yol haritamızı belirlemeye ve bizi zamanı iyi kullanmaya yönlendirecektir.

Bize genel ama önemli bir bakış açısı sunacak ilahi mesaja dikkat kesilelim. “O, hanginizin daha güzel iş yapacağını denemek için ölümü ve hayatı yarattı. O, üstündür, bağışlayandır.”4

Samimiyet, zamanı kullanmada niyetten sonra, istikrardan önce gelmektedir.

1. Zamanın Kıymetini Bilmek

Kıymetini bilmemiz gereken birçok güzelliğin listesini yapabiliriz. Ama en önlerde olacak maddelerden ve çok değerlendiremediğimiz takdirde pişmanlık duyacağımız bir konu da zamandır. Zaman tarlamıza verimli tohumlar ekip yeşermesi ve meyve vermesi için elimizden geleni yapmalıyız. Ahir zaman insanı, haz ve hız tutkusuyla vaktin canına okurken, asıl gaflet okunu kendisine atmakta ve acısını dahi hissetmemektedir.

3- Kendimize Hedefler Belirleyelim

Kendinize hedef belirlemek zaman yönetimi konusunda olmazsa olmazlardandır. Şöyle ki hedefi olmayan bir gemi nereye gideceğini bilemediği gibi, biz insanlar da kendimize hedef koymadığımız takdirde rüzgârda savrulan bir gemiye benzeriz. O halde kendimize hedefler belirlemeli ve bu hedeflerimizi gerçekleştirmek için çaba sarf etmeliyiz. Kendimize hedefler belirlerken bunları kategorize ederek öncelik sıralaması yapmak da olmazsa olmazlarımızdan olmalıdır.

Asr-ı cehaletten asr-ı saadete geçişin satır araları iyi okunursa, zamanı Efendimizin (sav) ne kadar verimli kullandığını göreceğiz. Hendek savaşı gibi zor bir zaman diliminde fetihler müjdeleyen peygamberimiz “umutsuzluğun salasını verip, ümidin ve gayenin ezanını okumuştur.” Rabbimizin gösterdiği yönde hedefler belirleyip, ulaştığı her hedeften sonra yeni ufuklara doğru yolculuğa çıkan bir öndere sahip olduğumuz halde hedefsiz kalmak, hayatı ve anlamını anlayamamaktan başka bir şey değildir.

4- Planlar Kuralım

Kendimize her zaman planlar kuralım. Sakın ama sakın her şeyi planlayacağımızı düşünmeyin. Hayatı ince ince planlar çizerek yaşamak mutsuzluğa ve umutsuzluğa sebep olabilir. Ancak yaşamımızın ana arterlerinde planlar kurmaktan da vazgeçmeyelim. Günümüzün çoğunu planlayabilirsek kendimize ayıracak zamanlar oluşturmakta zamanla daha iyi yerlere geleceğiz. Şöyle ki; Peygamber Efendimiz günlük yaşantısında namaz vakitlerine göre planlar yapar ve bu planları uygulamada daha başarılı olurdu. Allah Resulü, kendine günlük bir rutin oluşturmuş ve bu rutinini devam ettirmek için sürekli çabalamıştır. Artık teknolojinin gelişmesi ile planlar kurmak ve bu planları uygulamak daha kolay. Unutmamanız gerekenleri mutlaka not alın ve kendinize zaman planlayıcısı özelliği olan uygulamalar edinin. Planlarımızda plansız iyilik yapma amacı taşıyan vakit dilimleri de oluşturalım.

5- Erteleme Hastalığımızın Tedavisine Bakalım

Peygamber Efendimizin asla tavsiye etmediği şeylerin başında gelen erteleme olayından vazgeçelim. Sevgili peygamberimiz (sav) bir işi çok zorda kalmadığı sürece ertelemezdi. Bizler de bugünün işini yarına bırakmayarak zamanı ve işimizi bereketlendirebiliriz. Sürekli ertelemek, yapmamanın yolunu aramaktan başka bir şey değildir. Zamanın önemini kavramak için kendimizi kandırmaktan vazgeçelim. Sürekli erteleyerek kendimize daha fazla yük bindirdiğimizi unutmayalım. Zaman yönetimi konusunda yapılan en büyük hata hiç şüphe yok ki ertelemektir. Çok erteleyenlerin önemli işlerini görmek için yardıma ihtiyacı olunca ertelenme ihtimalleri de yüksektir.

6. Devamlılık Kazandırır

İstikrarlı olalım! Yapacağımız işlerde az da olsa devamlılığı sağlayalım.

Peygamber efendimiz günlük namazını kılamayan ama geceleri nafile namazlar kılan bir gence günlük namazlarını istikrarlı kılmasının daha önemli olduğunu belirtmiş ve az da olsa ibadetlerin devamlı olanı makbuldür buyurmuştur.5

Günlük yapmamız gereken işleri zamanında yapmak daha önemli bir olaydır. Zaman yönetimi konusunda yapılan en önemli hatalardan biri de günlük yapılacak işleri biriktirmek ve daha sonra yapmaya çalışmaktır. Azken taşıyamadığımız yükü çokken taşıma çabası nafile.

7- Uykumuza Ayar Verelim

Düzensiz uyumaktan vazgeçip, zamanlı uyumayı başarmak gerekmektedir. Peygamber efendimiz gibi günlük olarak uyuma ve uyanma vakitlerimiz düzenli olmalıdır. Uykumuza da ayar vermemiz gerekir. Bu ayar sayesinde diri ve enerjik oluruz. Efendimiz (sav) yatsı namazını kıldıktan sonra vakit geçirmeden istirahata çekilir, seher vaktinden önce uyanır ve öğle-ikindi arası kaylule yaparak rahatlardı.6

8- Korkularımıza Zamanımızı Kurban Etmeyelim

Geçmişe takılı kalmayıp yaşadığımız anın kıymetini bilmek bize değer katacaktır. Geçmişte yaptığımız hatalardan ders almak önemli ancak bu hatalara takılı kalırsak daha da büyük yanlış yaparız. İlahi silgi olan tevbeyi kullanarak sadece geleceği değil, geçmişi de bereketlendirebiliriz. Mazi bizi “zamanın gazisi” yapmamalıdır.

Geçmiş ve gelecek kaygısından, yersiz korkulardan arındırılmış zamanlar, başarı yolunda büyük adımlar demektir. Hele başaramama korkusunu külliyen, kimsenin ulaşamayacağı yere atmak zorundayız.

Zaferin değil, seferin yolcularıyız, o kadar.

9- Ehem Mühim Meselesini Kavramak

Zamanı yönetmek ya da değerlendirme noktasında ehemmiyet sıralaması yapabilmek de mühim bir meseledir. Erken kalkan yol alır deyiminden hareketle günün boş vaktini kollamaktansa önem planlaması yapmak çok daha isabetli olacaktır.

Zamanı planlayıp ziyanda olmayanlardan olmak dualarımızla…

Kaynakça

1. Tecrid-i Sarih Terc. C/12, Sf: 177
2. Buhârî, Rikâk, 1
3. Buharî, Rikak, 3
4. Mülk Suresi 2. Ayet
5. Buhârî, İman: 32; Müslim, Misafirin: 231
6. İbn Mace, Sıyam: 22