HADİS İKLİMİ-Ağız ve Diş Temizliği

Ebu Eyyub’un naklettiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Dört şey peygamberlerin sünnetlerindendir: Utanma duygusu, güzel koku sürünmek, misvak kullanmak ve evlenmek.” (Tirmizi)

Temizlik, kişinin maddi ve manevi kirlerden arınması, iç ve dış dünyasının temiz olması anlamlarına gelir. Temizliğe oldukça önem veren ve elbisemizden çevremize kadar her şeyi temiz tutmamızı isteyen dinimizde temizlik bir kısım ibadetlerin şartı olduğu gibi sağlıklı yaşamın da olmazsa olmazlarındandır. İnsan fıtratında bulunan temiz olma isteği aynı zamanda kişinin kendisine, diğer insanlara ve Rabbine karşı saygısını gösterir. Ağız ve diş temizliği de insanın fıtratına uygun olan bu temiz olma isteğinin bir parçasıdır.

Günümüzde diş çürüklerinin birçok hastalığın sebebi olduğuna dair tıbbi değerlendirmeler dikkate alındığında, diş bakımının insan sağlığı açısından önemi açıktır. Tıbbi veriler hastalıkların birçoğunun ağzımızla doğrudan ilgili olduğu gerçeğini ortaya koymuştur. Bu nedenle tedaviye ağızdan başlanması gerektiği sıkça ifade edilmektedir. Ağız ve diş bakımı, insanın kişisel sağlığı açısından önemlidir. Allah Resulünün sağlıkla ilgili tavsiyelerinin çoğu bugün koruyucu hekimlik denen hastalığı engelleyici tedbirlerin alınmasına yöneliktir. Ağız bakımı ile ilgili tavsiyeleri de bu yöndedir.

İnsanoğlunun, hastalık gelmeden önce sağlığının değerini bilmesi gerektiğine işaret eden Hz. Peygamber (s.a.v), ağız ve diş temizliği konusundaki titizliği ile Müslümanlara örnek olmuştur. Bazı sahabiler, özellikle oruçluyken Peygamber Efendimizin günde kaç defa dişlerini misvakladığını sayamadıklarını söylemişlerdir.

Ağız ve diş bakımının kişisel yararları yanında toplumu ilgilendiren bir başka boyutu da vardır. Şöyle ki mümin kendisi ile ünsiyet kurulabilen yani dostluk geliştirilebilen kişidir. Kendisiyle barışık olan müminin, Rabbi ile arasındaki ilişki nasıl pak ve nezih ise, insanlarla ilişkileri de yakın ve samimi olmalıdır. Bunu sağlamak için müminin, görünüşüne ve temizliğine dikkat etmesi gerekir. Ağız kokusu ve bakımsız dişlerin hoş olmayan görüntüsü insanları rahatsız eder.

Allah Resulü ağız ve diş temizliği konusunda gösterdiği titizlikle, hayatın büyük bir bölümünü birlikte geçirdiği eşlerine karşı nezaketi elden bırakmazdı. Şureyh b. Hani şöyle anlatmıştı: “Aişe’ye, ‘Peygamber (sav) evine girdiği vakit ilk önce ne yapardı?’ diye sordum. ‘Misvak kullanırdı.’ dedi.” Onun evine gelenler bu durumu müşahede edebiliyordu. Dikkat edilirse Efendimiz, misvak kullanımını ulu orta ve herkesin içinde değil de evine girince yapmayı tercih etmiştir.

Resulullah (sav), ashabına ağız ve diş temizliği alışkanlığını kazandırmak için elinden geleni yapıyordu. O’nun uyarı ve tavsiyeleri sonuç vermişti. Ashab-ı güzin de aynı hassasiyeti göstererek Resulullah’ı örnek aldılar. Cüheyneli sahabi Zeyd b. Halid, misvakını katiplerin kulaklarına kalem koydukları gibi koyarak namaza katılırdı. Namaza başlamadan misvakını kullanır, sonra onu yerine koyar ve namaza dururdu. Hz. Ali de şu tavsiyede bulunurdu: “Ağızlarınız Kur’an’ın yollarıdır. Onun için misvak kullanın.”

“Misvak bulamadığınız zaman parmaklar misvak yerine geçer.” buyuran Hz. Peygamber, muhtemelen bu temizliğin, dönemin kısıtlı imkanları ve hayat standardıyla ilişkili olarak mümkün olan en kolay şekilde gerçekleştirilmesini istemişti. Aslında misvak ağız temizliği için sadece bir araçtı. Önemli olan dişlerdeki yemek kırıntılarının temizlenmesi, böylelikle kişinin hem kendini iyi hissetmesi hem de çevresindekileri rahatsız etmemesiydi. Bu durumda Allah Resulünün misvak kullanmakla ilgili ısrarlı tavsiyelerinden asıl kastının ağız ve dişleri temizlemek olduğu anlaşılmaktadır. Bu temizlik, birçok hususiyetleri bulunan misvakla yapılabildiği gibi şartlara göre parmaklarla, macunla, fırçayla ve daha başka araçlarla da yapılabilir.

İnsanın duygu ve düşüncelerini söze dökme, dolayısıyla hem Yüce Allah’a hem de insanlara kendisini ifade etme yolu olan ağız, en kıymetli organlarımızdan biridir. Bu sebeple misvak ve benzeri yöntemlerle maddi bakımdan temizlendiği gibi yalandan, çirkin ve boş sözlerden arındırılarak da manevi bakımdan temiz tutulmalıdır. Kısacası her anlamda temiz bir ağız, Cenab-ı Hakk’ın rızasına ulaşmaya vesile olacaktır.