Cimrilik mi Cömertlik mi?

Cimrilik ve cömertlik ince bir çizgi mi yoksa siyah beyaz gibi birbirinden farklı mı?

Cimrilik kelime anlamı ile harcanması gereken malı sarf etmekten kaçınmak, para ve malı çok sevdiğinden dolayı başkasına bir şey vermekten çekinmek.

Cömertlik; insanın sahip olduğu imkânlardan, muhtaçlara meşru ölçüler dâhilinde ve Allah rızasından başka hiç bir gaye gütmeden, ihsan ve yardımda bulunmasını sağlayan üstün bir ahlâk.

Peki, neyi ne kadar harcarsam cömert ne kadar tasarruf edersem tutumlu ya da cimri olurum?  Var mı bunun bir elektronik hassas tartısı?

Aslında var. İsra 29. ayette “Eli sıkı olma; büsbütün eli açık da olma. Sonra kınanır, (kaybettiklerinin) hasretini çeker durursun.” buyuruyor Allah Teâlâ. Elimizdekinin kıymetini bilmemiz ne de olsa var diyerek israf etmek onu dağıtmak bir cömertlik değil. Eski saman tv dizileri aklıma geliyor da Sübhanallah! neler izletmişler halka… Adam evdeki çocukları açken gidiyor el açıp isteyene, elindekinin hepsini veriyor. Sonra da eve eli boş dönüyor. Amenna Allah mükâfatını verecektir ancak unutmamak gerekir ki ev haklı açken camiye yardım düşmez demişler. El açıp isteyeni geri çevirme kardeşim de elindekinin de hepsini verme. “Allah bana daha fazlasını verir” evet verebilir de veremeyebilir de imtihan eder. Peki, sen bu dizilerden etkilenip o imtihanı kaldırabilecek misin?

Bir de bunun aksine cimriler var. Bir kuruş verse aç kalacağını düşünen tipler. Bir hesap ödese canından can gider. Bunun için alman usulünü bulmuşlar. Gerçi bu cimriler dışarda pek bir şey yemez içmez ama neyse. Cimriler halk arasında “varyemez” olarak adlandırılmış.  Amcamız gelmiş 70-80 yaşına aylık on binlerce lira geliri var ama kendisine bir ayakkabı almaz. Bir muhtaca yardım etmez. Bahaneleri de hazırdır, ‘çalışsın, kazansın, yatmasın.’ Evet, yatan adamın sınavı yatmak ama senin sınavın da ona yardım etmemek. İkiniz de kaybettiniz. İnsan yaşlandıkça gözü toprağa düşermiş derler. Yaşlandıkça hala toprak biriktirme peşindeyiz.

Ne güzel bir dinimiz var. Ne kadar verdiğimize göre değil malımızın kaçta kaçını verdiğimize göre yüzdesine göre sevap kazanıyoruz. Az kazanan malı mülkü olmayan kardeşim cebindeki 100 liranın 50 lirasını birine versen milyon liraları olup onlarca apartmanı olan bir adamın binlerce lira yaptığı yardımdan aldığı sevaptan daha fazlasını alıyorsun.

Cimrilik bir hastalık, tedavisi ise cömertlik... Paranı harcarken cebindeki eski paraları veriyorsan önce bu da bir cimrilik alametidir. Biriktirmek gerekir ama ne için hak yolunda harcamak için. Eğer biriktirmez tasarruf etmezsen zor zamanda aciz kalabilsin. “Ee, abi sen de bi harca bi biriktir diyorsun, anlamadık ki!” dediğinizi duyar gibiyim, haklısınız. Bunun bir terazisi yok. O terazi Kuran ve inanç. Kazandığın rızkı dağıtıp gidip dilenmeyeceksin. Kazandığın rızkı sadece kendine biriktirip harcamamazlık da yapmayacaksın. Zekât, infak hep olmalı aklımızda ve elimizde.