ESKİ ANAYASA HUKUKUMUZ VE İSLAM ANAYASASI- Prof. Dr. Ahmed AKGÜNDÜZ

Kıymetli okuyucularımız. Sizlerle kapak konumuza uygun olarak Prof. Dr. Ahmed AKGÜNDÜZ’ün hazırladığı eski Anayasa Hukukumuz ve İslam Anayasası isimli kitabı inceleyeceğiz.

Kitabımızda üç önemli konu üzerinde duruluyor: İslam hukukunda anayasa hukukunun genel hükümlerinin özet olarak anlatıldığı ve ilk yazılı anayasa olarak kabul edilen Medine Site Devleti Anayasası’nın metninin olduğu birinci bölüm. Osmanlı Devletinde görülen anayasa hareketlerinin özellikle de 1293/1876 tarihli Kanun-i Esasinin incelendiği ikinci bölüm. (Kitabımızın son kısmında bu anayasa metninin bazı maddelerinin Osmanlıca metni yer alıyor.) Son olarak örnek İslam Anayasası metninin bulunduğu üçüncü bölüm. Bizlerin de üzerinde duracağı üçüncü bölüm olacaktır.

Üçüncü bölümde bulunan örnek İslam Anayasası Avrupa İslam Konseyi tarafından hazırlanmış. Anayasanın temel prensipleri 22 maddeden oluşuyor. İslam Anayasası’nın tam metni ise geçici maddelerle birlikte 87 maddeden oluşuyor. Anayasanın başında başlangıç kısmı yer alıyor. On dört bab şeklinde devam ediyor ve Allah’a hamd ile anayasa metni tamamlanıyor. Hepimizin merak ettiği bir anayasa metni. Maddelerin her biri ya bir ayete ya da bir Hadis-i Şerife dayandırılarak oluşturulmuş.  

İslam Anayasasının temel maddelerinden birkaçı şöyle:

• Hâkimiyet kayıtsız şartsız Allah’a aittir.
• Kanunlar Kuran ve Sünnete dayanmalıdır. Bu iki kaynağa muhalif kanunlar yapılamaz.
• İslam kardeşliğini tesis etmek, devletin en önemli görevidir.
• Devlet, sınıf ve din farkı gözetmeksizin, zaruri ihtiyaçlarını temin edemeyenlere yardım elini uzatmakla mükelleftir.
• Devlet reisi, devleti şura usulüne uygun olarak idare etmekle mükelleftir.
• Devlet başkanını seçme hakkına sahip olanlar, azletme hakkına da sahiptirler.,
• Yargı bağımsızdır.
• Devlet nizamına aykırı olan, fuhuş ve anarşiyi teşvik eden ve dini tahkir eden yayınlara müsaade edilemez.

İslam Anayasası’nın bazı maddeleri ise şöyle:

Madde 10- Her ferdin sadece şer’i hükümlere uygun hareket etme hakkı vardır.^

Madde 13 c- Annelik, aile, devlet ve toplum içinde özel olarak korunmaya değer bir haktır.

Madde 13 e- Çocukların erken yaşlardan itibaren çalıştırılması caiz değildir.

Madde 74- insanlar arasındaki eşitlik esasına aykırı olan her şeyden Müslümanlar uzaktır ve beridir. Devlet, eşitliği bozan şeyleri değiştirmek için elinden geleni yapacaktır.

Madde 80- Konuşma hürriyeti ve emniyeti, İslam cemiyetinde birbirinden ayrılmayan ikiz haklardır.

Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, 212 517 51 63